Fast Food Normalliği: Sağlıklı Beslenmek Neden Diyet Sanılıyor?
Modern toplumun belki de en çelişkili alışkanlıklarından biri, sağlıklı beslenmeyi bir "kısıtlama", bir "ceza" gibi görmesidir. Artık çok fazla insan, fast food—ya da daha yerinde bir ifadeyle "fast good"—türü türü ürünleri tüketmeyi norm olarak kabullenmiş durumda. Bu durumda meyve, sebze ya da dengeli tabaklar görüldüğünde ilk yorum genelde şu oluyor: "Diyete mi başladın?"
Sağlık, Alışılmışın Dışında Kaldı
Toplum olarak tüm öğünlerimizi, hayatının temposuna yetişmeye çalışan bir "tüketim makinesi" gibi yaşıyoruz. Öğlen aralarında paketlenmiş sandviçler, akşam iş çıkışında ayaküstü yenen hamburger menüleri, sabah kahvaltısının yerini tutması beklenen kahveyle geçiştirilen bir tempo. Durum böyle olunca, "kendine yemek yapmak" bile bir direniş haline geliyor.
"Diyet" Etiketi: Yanlış Anlama, Yanlış Yargı
Halbuki bir tabakta protein, kompleks karbonhidrat ve lif görmek, bilimsel olarak vücudun ihtiyacını karşılaması anlamına gelir. Ama toplumsal reflekslerimiz bu tabaklara "diyet" damgası vurarak, onu "geçici" ya da "mecburi" bir düzene indirger. Yani sözde sağlıklı beslenme, bir hastalığın, bir zorunluluğun neticesi gibi algılanıyor.
Oysa sorulması gereken soru şu: Bu kadar fazla işlenmiş gıda, şekerli içecek ve doymuş yağ tüketimi normalleşmişse, sorun aslında nerede başladı?
Alışkanlıklarının Farkına Varmak
Bu yazıyı yazarken bir köşe yazarından çok, bir vatandaş gibi söylüyorum: Biz ne zaman evde yapılmış yoğurdu, çorbayı ya da bir tabak mercimek yemeğini "az" ya da "yetersiz" bulur olduk? Paketli cipsin, soğan halkasının ya da ketçapla bastırılmış bir dönerin sağlıklı bir yemeğe alternatif sayılması, aslında büyük bir kopuşun göstergesi.
Toplumsal Dönüşüm Mümkün mü?
Elbette ki herkesin beslenme imkânı, maddi durumu ya da şartları aynı değil. Ama toplumsal olarak önce algılarımızı değiştirmeden hiçbir şey değişmez. Sağlıklı beslenmek, "diyet" değil; temel bir yaşam hakkı, aynı zamanda bedenimize karşı bir sorumluluktur.
Yani biri salata siparişi verdiğinde, onu "aç kalmaya yemin etmiş" biri gibi görmek yerine, dengeli yaşam tercihini alkışlamaktan başlamalıyız.
Zihin Sağlığına Katkı: Temiz Beslenmenin Görünmeyen Etkileri
Aynı zamanda temiz beslenmenin mental sağlığa olan faydalarına bizzat olumlu etkilenen biri olarak, özellikle değinmek istiyorum:
• Duygu durumu, depresyon, konsantrasyon, hafıza, uyku kalitesi ve stres yönetimi…
Dengeli ve temiz beslenme ile yukarda değindiklerim haricinde bilişsel ve duygusal denge gibi birçok alanda gelişmeler sağlanır. 21. yüzyılda yaşayan stresli bireyler olarak hayatımıza bu katkıyı borçluyuz.
