Laktoz Nedir? Laktoz İntoleransı Neden Olur?
Laktoz, süt ve süt ürünlerinde bulunan doğal bir şeker türüdür. İnek, keçi ve anne sütü gibi memeli sütlerinde doğal olarak bulunur. Laktoz, glukoz ve galaktoz olmak üzere iki basit şekere ayrılarak sindirilir. Bu sindirim süreci, ince bağırsakta bulunan laktaz enzimi tarafından gerçekleştirilir.
Ancak bazı bireylerde laktaz enzimi eksikliği nedeniyle laktoz yeterince sindirilemez. Bu durumda laktoz, ince bağırsakta emilemez ve doğrudan kalın bağırsağa geçerek buradaki bakteriler tarafından fermente edilir. Bu süreç sonucunda gaz, şişkinlik, mide krampları ve ishal gibi sindirim rahatsızlıkları ortaya çıkar. Bu duruma laktoz intoleransı denir.
Dünya nüfusunun yaklaşık %75'i, belirli bir yaşa geldikten sonra laktozu sindirme yetisini kaybeder. Bu nedenle, birçok kişi laktozsuz süt tüketmeye yönelmektedir.
Laktozsuz Süt Nasıl Üretilir?
Laktozsuz süt, laktoz intoleransı olan bireylerin rahatça tüketebilmesi için farklı yöntemlerle üretilmektedir. En yaygın olarak kullanılan iki temel üretim yöntemi şunlardır:
1. Laktaz Enzimi ile Laktozun Parçalanması
- Bu yöntemde, süte laktaz enzimi eklenerek içindeki laktoz glukoz ve galaktoza ayrıştırılır.
- Laktaz enzimi, süt içerisinde belirli bir sıcaklıkta bekletilerek laktozun sindirilebilir hale gelmesini sağlar.
- Daha sonra enzim sütten uzaklaştırılır ve süt pastörize edilerek raf ömrü uzatılır.
- Laktozsuz süt, normal süte göre biraz daha tatlı bir tada sahip olur, çünkü laktoz parçalandığında daha küçük şekerler olan glukoz ve galaktoz ortaya çıkar.
Bu yöntemle üretilen laktozsuz süt, normal süte çok yakın besin değerlerine sahiptir.
2. Ultrafiltrasyon Yöntemi
- Bu yöntemde, sütten su, laktoz ve bazı mineralleri içeren küçük moleküller filtre edilir.
- Ardından, süzme işlemi tamamlanan süte tekrar su eklenerek laktozsuz süt elde edilir.
- Ancak ultrafiltrasyon yöntemiyle üretilen sütten bazı suda çözünen vitamin ve mineraller kaybolabilir.
- Bu yöntemde sütün tadı daha yavan olur, çünkü içeriğindeki bazı doğal bileşenler eksilir.
Bu iki yöntem arasında en çok tercih edilen ve ticari olarak en yaygın olanı laktaz enzimi kullanılarak yapılan üretimdir. Bu yöntem, sütün besin değerini koruyarak laktoz intoleransı olan bireylerin rahatça tüketmesini sağlar.
Laktozsuz Sütün Besin Değeri Normal Sütten Farklı mı?
Laktozsuz süt, normal sütle benzer besin değerlerine sahiptir. Üretim sürecinde uygulanan laktaz enzimi yöntemi, vitamin ve minerallerin korunmasını sağlar. Kalsiyum, protein, B12 vitamini gibi süt için önemli besin öğeleri kaybolmaz.
Ancak, ultrafiltrasyon yöntemi kullanılarak üretilen laktozsuz sütlerde suda çözünebilen vitaminler ve minerallerin bir kısmı kaybolabilir.
Laktozsuz süt tüketenler için en büyük fark, tadın normal süte kıyasla daha tatlı olmasıdır. Bunun sebebi, laktozun glukoz ve galaktoza parçalanmasıyla ortaya çıkan doğal tatlılıktır.
Laktoz intoleransı olan kişiler için laktozsuz süt dışında badem sütü, soya sütü ve yulaf sütü gibi bitkisel alternatifler de bulunmaktadır. Ancak, besin değerleri açısından en çok normal süte benzeyen seçenek laktozsuz süttür.
Kaynak: Milliyet
