Bulgaristan’ın Euro Bölgesi’ne katılımı, Avrupa Birliği içinde para politikalarının geleceği açısından yeni bir dönüm noktasına işaret ediyor. AB maliye bakanları, salı günü gerçekleştirecekleri toplantıda levadan euroya geçiş sürecini resmi olarak onaylamaya hazırlanırken, bu adım 2025 itibarıyla Bulgaristan’ın ortak para birimini benimseyen 21. üye ülke olmasının yolunu açacak.
Avrupa Merkez Bankası Net: “Kriterler Karşılandı”
2007 yılında Avrupa Birliği’ne katılan Bulgaristan için euro hedefi, yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda jeopolitik ve yapısal bir stratejiydi. Bugün gelinen noktada, Avrupa Merkez Bankası (ECB) ve Avrupa Komisyonu, geçtiğimiz ay yayımladıkları raporla Bulgaristan’ın Maastricht kriterlerini karşıladığını ve geçiş sürecinin teknik olarak tamamlandığını açıkladı.
ECB Başkanı Christine Lagarde, euroya geçişin yalnızca Bulgaristan için değil, euro’nun küresel itibarı açısından da önemli olduğunu vurguluyor. Özellikle ABD’nin dalgalı ticaret politikalarının dolar üzerindeki etkisi, Avrupa için ortak para birimini yeniden cazip hale getiriyor.
Şimdi gözler Avrupa Parlamentosu’nun onayına, ardından da AB maliye bakanlarının salı günkü nihai kararına çevrilmiş durumda.
Toplumsal Bölünme: Euro Endişesi Sokağa Taştı
Her ne kadar hükümet, para birimi geçişini ekonomik istikrar ve dış yatırım için kaldıraç olarak görse de, sokaktaki vatandaş için tablo o kadar net değil. Leva’dan vazgeçmek, sadece bir para değişimi olarak değil, fiyat istikrarsızlığı, enflasyon ve satın alma gücü kaybı riski olarak algılanıyor.
Geçtiğimiz hafta ülke genelinde binlerce kişi protesto için sokaklara çıktı. Cuma günü düzenlenen gösterilerde güvenlik güçleriyle yaşanan gerilim sonucunda bir kişi gözaltına alındı. Toplumun büyük kesiminde hâlâ “millî para” duygusuyla hareket eden ciddi bir blok bulunuyor. Bu durum, geçiş sürecine yönelik kamuoyu desteğinin sınırlı olduğunu gösteriyor.
Bulgaristan Neyi Kazanabilir, Neyi Kaybedebilir?
Euro’ya geçiş, Bulgaristan için ekonomik entegrasyon ve sermaye hareketliliği açısından büyük avantajlar sunabilir. Özellikle uluslararası yatırımcılar açısından “döviz riski” ortadan kalkacağı için, ülkenin finansal cazibesi artacaktır. Ayrıca kredi notu artışı, borçlanma maliyetlerinde düşüş ve fiyat istikrarı gibi olumlu etkiler beklenebilir.
Ancak öte yandan, bu geçişin kısa vadede fiyat artışları ve gelir dağılımı üzerinde olumsuz etkiler yaratabileceği de göz ardı edilmemeli. Avrupa Merkez Bankası’nın para politikalarına tamamen entegre olmak, Bulgaristan için “bağımsız para politikası” döneminin sona erdiği anlamına geliyor.
Bu durumda ekonomik şoklara yanıt verebilme kapasitesi daralabilir. Özellikle iç talebe dayalı büyüme modelinden dışa açık modele geçişin iyi yönetilmesi gerekecek.
Yeni Üye Euro Bölgesi’ni Nasıl Etkiler?
Bulgaristan’ın katılımı, Euro Bölgesi’nin doğuya doğru genişleme stratejisini güçlendiriyor. En son 2023 yılında Hırvatistan euroya geçmişti. Fakat Polonya, Macaristan ve Çekya gibi bazı ülkeler, parasal egemenlik ilkesinden vazgeçmemekte ısrar ediyor.
Bu ülkeler açısından euro, yalnızca ekonomik değil aynı zamanda siyasi bir tercih olarak görülüyor. Özellikle merkez bankası bağımsızlığını ve enflasyon hedeflemesini “ulusal öncelik” sayan bu ülkeler, ECB’nin çerçevesine dahil olmayı riskli buluyor.
Bulgaristan ise ters yönde pozisyon aldı. Zayıf para birimi ve yüksek enflasyon geçmişi düşünüldüğünde, euro, Bulgar hükümeti için bir istikrar çıpası görevi üstleniyor.
