Incel Kültürü Nedir ve Kadınlara Yönelik Şiddet Vakalarıyla Bağlantısı
1990’lı yılların sonlarında, sosyal medya platformlarının henüz hayatımıza girmediği bir dönemde, 20’li yaşlarında Kanadalı bir kadın, toplumda önyargılarla karşılaşan yalnız bireyleri bir araya getirecek bir çevrimiçi topluluk kurdu. “İstemsiz Bekârlık Projesi” (Involuntary Celibacy Project) adını verdiği bu topluluk, kadın ve erkeklerin sorunlarını paylaştığı dostça bir ortam olarak tasarlandı. Hatta bu platform sayesinde tanışıp evlenen çiftler bile oldu.
O dönemde Incel kavramı, “kadın veya erkek, yalnız ve hiç cinsel ilişkiye girmemiş veya uzun süredir ilişkisi olmayanları” tanımlamak için kullanılıyordu. Ancak aradan geçen yaklaşık 30 yılda, Incel kültürü ciddi bir dönüşüm geçirdi ve günümüzde kadın düşmanlığıyla özdeşleşen bir topluluğa evrildi.
Incel Kültürü ve Temel İnançları
Günümüzde Incel terimi, kadınlara karşı düşmanca tutumlar besleyen ve bazı şiddet olaylarıyla ilişkilendirilen bir ideolojiyi ifade ediyor. Inceler, genellikle kendilerini istemedikleri halde romantik veya cinsel ilişki yaşayamayan kişiler olarak tanımlıyorlar. Bu durumun sorumlusu olarak ise kadınları ve toplumsal normları suçluyorlar.
Incel toplulukları, çevrimiçi forumlar ve sosyal medya platformları üzerinden iletişim kuruyor. Bu platformlarda, kadınlara yönelik nefret söylemleri, şiddet çağrıları ve cinsiyetçi yaklaşımlar sıkça görülüyor. Kadınların “manipülatif” ve “seçici” olduğu gibi genellemeler yaparak, kendi yaşadıkları sorunların kaynağını kadınlara yüklüyorlar.
Kadınlara Yönelik Şiddet Vakalarıyla Bağlantısı
Son yıllarda Incel kültürü, dünya çapında yaşanan bazı şiddet olaylarıyla gündeme geldi:
- 2014 yılında ABD’nin Kaliforniya eyaletinde, Elliot Rodger adlı genç bir erkek, altı kişiyi öldürdükten sonra intihar etti. Rodger, bıraktığı manifesto ve videolarda kadınlarla ilişki kuramadığı için öfke duyduğunu ve kadınlara yönelik şiddet çağrısında bulunduğunu ifade etti.
- 2018 yılında Kanada’nın Toronto kentinde Alek Minassian, bir kamyoneti kalabalığın üzerine sürerek 10 kişinin ölümüne ve 16 kişinin yaralanmasına neden oldu. Minassian, polise verdiği ifadede Incel hareketinden etkilendiğini ve “görevini başardığını” söyledi.
- 2021 yılında İngiltere’nin Plymouth şehrinde Jake Davison, annesi dahil beş kişiyi öldürdükten sonra intihar etti. Davison’ın da çevrimiçi Incel topluluklarıyla bağlantılı olduğu ortaya çıktı.
Bu ve benzeri olaylar, Incel ideolojisinin ne kadar tehlikeli olabileceğini gözler önüne serdi. Inceler, kadınlara ve topluma karşı duydukları öfkeyi şiddet yoluyla ifade etmeye yöneliyorlar.
Incel Topluluklarının Yapısı ve Yayılımı
Incel toplulukları, Reddit, Facebook ve kendi oluşturdukları internet siteleri aracılığıyla iletişim kuruyor. Teknoloji şirketlerinin bu platformları kapatma çabalarına rağmen, yeni forumlar ve gruplar hızla ortaya çıkıyor. Avrupa Birliği’nin 2017-2020 verilerine göre, Incel topluluklarının en fazla üyeye sahip olduğu ülkeler arasında Almanya, İngiltere, İsveç ve İtalya yer alıyor.
Bu topluluklarda, kadınlara yönelik nefret söylemleri ve şiddet çağrıları sıkça paylaşılıyor. İngiltere’deki Dijital Nefretle Mücadele Merkezi’nin (CCDH) 2022 yılında yaptığı bir araştırmaya göre, Incel forumlarında her 29 dakikada bir tecavüzle ilgili paylaşımlar yapılıyor.
Incel Terimleri ve İdeolojileri
Incel topluluklarında bazı terimler yaygın olarak kullanılıyor:
- “Stacy”: Çekici ve arzu edilen kadınları tanımlamak için kullanılır. Inceler, bu kadınların kendilerine ilgi göstermediğine inanırlar.
- “Chad”: Fiziksel olarak çekici, sosyal olarak başarılı erkekleri tanımlar. Inceler, “Chad”lerin kadınlar tarafından tercih edildiğini ve kendilerinin bu yüzden ilişki yaşayamadıklarını düşünürler.
- “Siyah Hap” Teorisi: Bu nihilist bakış açısı, hayatın adaletsiz olduğunu ve Incel’lerin asla mutluluğu bulamayacağını savunur.
Psikolojik ve Sosyal Boyutlar
Araştırmalar, Incel bireylerin genellikle derin bir yalnızlık ve depresyon içinde olduklarını gösteriyor. İngiltere’deki Swansea Üniversitesi tarafından 2023 yılında yapılan bir çalışmada, Incel topluluklarına katılan bireylerin dörtte birinin ciddi düzeyde depresyon belirtileri gösterdiği tespit edildi.
Uzmanlar, Incel kültürünün sadece bir nefret ideolojisi olarak görülmemesi gerektiğini, aynı zamanda psikolojik destek ihtiyacı olan bireylerin yer aldığı bir topluluk olduğunu belirtiyor. Bu bireylerin zihinsel sağlık hizmetlerine erişimlerinin artırılması ve toplum tarafından dışlanmamaları gerektiği vurgulanıyor.
Türkiye’de Incel Kültürü
Türkiye’de de Incel kültürü üzerine tartışmalar son yıllarda artış gösterdi. Sosyal medya platformlarında ve forumlarda Türkçe içerik üreten Incel grupları mevcut. Bu gruplarda da kadın düşmanlığı ve şiddet içerikli paylaşımlar görülüyor.
2023 yılının Ekim ayında İstanbul’da yaşanan ve iki kadının hayatını kaybettiği bir saldırı, Incel kültürünün Türkiye’de de tehlikeli boyutlara ulaşabileceğini gösterdi. Bu olayın ardından, medyada ve sosyal platformlarda Incel kültürü yeniden gündeme geldi ve toplumda farkındalık yaratılması gerektiği yönünde çağrılar yapıldı.
Sonuç ve Öneriler
Incel kültürü, toplumsal cinsiyet eşitsizliği, psikolojik sorunlar ve çevrimiçi platformların denetimsizliği gibi birçok faktörün birleşimiyle ortaya çıkan karmaşık bir olgudur. Kadınlara yönelik şiddet vakalarıyla doğrudan bağlantılı olması, bu konunun ciddiyetle ele alınmasını gerektiriyor.
Uzmanlar, Incel topluluklarının engellenmesi veya şeytanlaştırılması yerine, bu bireylerin psikolojik destek almalarının teşvik edilmesi gerektiğini belirtiyor. Ayrıca, toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması ve genç bireylerin sağlıklı ilişkiler kurabilmeleri için eğitim programlarının geliştirilmesi önem taşıyor.
Toplumsal Farkındalık ve Mücadele Yöntemleri
- Eğitim ve Bilinçlendirme: Okullarda ve üniversitelerde toplumsal cinsiyet eşitliği ve sağlıklı ilişkiler üzerine eğitimler verilmelidir.
- Psikolojik Destek Hizmetleri: Özellikle genç erkeklerin duygusal ve psikolojik destek alabilecekleri merkezlerin sayısı artırılmalıdır.
- Çevrimiçi Platformların Denetimi: Sosyal medya ve forumlar, nefret söylemi ve şiddet içerikli paylaşımlara karşı daha etkin bir şekilde denetlenmelidir.
- Toplumsal Diyalog: Medya ve sivil toplum kuruluşları, Incel kültürünün zararlarına dikkat çekerek toplumsal farkındalığı artırmalıdır.
